Gemeente Zuidhorn

2.1 Ruimtelijk kwaliteitsbeleid

Het globale ruimtelijke beleid voor de provincie Groningen, en daarmee ook voor de gemeente Zuidhorn, is vastgelegd in het Provinciaal Omgevingsplan 2009-2013. De Structuurvisie 2030, gemeente Zuidhorn (2011) vormt het gemeentelijke kader voor het ruimtelijk beleid. De gemeente Zuidhorn kent op dit moment voor iedere dorpskern een of meerdere bestemmingsplannen. Voor het buitengebied geldt het bestemmingsplan Buitengebied Zuidhorn. Voor nieuwe ontwikkelingen worden nieuwe bestemmingspannen opgesteld en bestaande plannen worden regelmatig geactualiseerd.

Daarnaast is er het beeldkwaliteitsplan Zuidhorn, waarin onder meer de betekenis van ensembles uiteengezet wordt. Het is van groot belang de verschillende beleidsinstrumenten op elkaar te laten aansluiten. Van elk document moet duidelijk zijn wat de reikwijdte is en hoe het is verweven met de andere documenten. In de inleiding van het beeldkwaliteitplan Zuidhorn valt te lezen: 'het beeldkwaliteitplan biedt een kader voor beleid en advisering met betrekking tot de beeldkwaliteit van de bebouwing. Het geeft als het ware de kijkrichting aan waarmee bouwinitiatieven uit oogpunt van ruimtelijke kwaliteit zullen worden bekeken'.

De welstandsnota kent in het geheel van ruimtelijke plannen vooral een relatie met het bestemmingsplan. Het bestemmingsplan regelt de functie en het ruimtebeslag van de bouwwerken; de welstandsnota bepaalt het uiterlijk, de vormgeving. De architectonische vormgeving van bouwwerken is niet het domein van het bestemmingsplan. Dit is het terrein van de welstandsnota of het beeldkwaliteitsplan. Gelet op de jurisprudentie is het welstandsbeleid ondergeschikt aan het bestemmingsplan. De ruimte die het bestemmingsplan biedt, kan dus niet worden beperkt in een welstandsnota.

Naast de welstandsnota bestaan er beeldkwaliteitsplannen. Deze worden opgesteld voor bijvoorbeeld herstructureringsgebieden of nieuwbouwwijken en beschrijven en verbeelden de toekomstige inrichting en architectonische uitgangspunten. De welstandsnota is als toetsingskader daarentegen bedoeld voor de bouwplannen binnen de bestaande ruimtelijke structuur. Voor zowel de toetsende instantie als voor de gebruiker is op de welstandskaart aangegeven voor welke gebieden beeldkwaliteitsplannen gelden. Een regelmatige herziening van de welstandsnota is, gelet op nieuwe ontwikkelingen, noodzakelijk.

Heeft de gemeente geen welstandsbeleid voor een bepaald gebied, dan kan er volgens de wet niet worden getoetst op welstand. Het beleid van de gemeente zal dan ook moeten zijn gericht op het vervaardigen van beeldkwaliteitsplannen of het opnemen van een welstandsparagraaf voor elk nieuw bestemmingsplan.

Ten aanzien van de openbare ruimte kent de gemeente Zuidhorn geen expliciet kwaliteitsbeleid. De gemeentelijke diensten dragen zorg voor het beheer. Ten aanzien van het plaatsen van reclameborden voert de gemeente een beleid op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) en de voorliggende welstandsnota (zie hoofdstuk 8).