Alle bomen tellen mee! Voor 2030 de wereldwijde ontbossing tegengaan? Nederland tekende begin november 2021 het akkoord tegen ontbossing. Net als veel goede voornemens, zijn deze plannen niet nieuw. Al eerder werden er internationaal afspraken gemaakt om het kappen van bomen tegen te gaan. Niet alleen voor het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen maar ook voor behoud en versterking van de biodiversiteit.
Hoe houden we ons aan het klimaatakkoord? Vijf tips voor een bomenrijke gemeente:
1. Gebruik de omgevingsvisie om doelen te verankeren
Klimaat- en biodiversiteitsdoelen veranker je in de omgevingsvisie. Onderdeel van deze doelen is het vergroten van het aantal bomen in de gemeente. Dit kan je aangeven in de uitvoeringsparagraaf van de visie, of je kan het opnemen in het bijbehorende programma. In de omgevingsvisie van de gemeente Utrecht hebben ze het bomenbeleid met nadruk als apart thema benoemd. Maar, het past ook onder de ambities van een toekomstbestendige gemeente, zoals de gemeente Ooststellingwerf deed in haar omgevingsvisie.
2. Leidingen: regel de (ondergrondse) ruimte in het omgevingsplan
Bomen in de gemeente (her)planten? Regel het goed in het omgevingsplan. Niet alleen bovengronds maar óók de ondergrondse ruimte. Onze ervaring is dat daar waar vroeger bomenrijen stonden, de ruimte sluipenderwijs is ingenomen door leidingen. Want wat is makkelijker dan die nieuwe kabel in een berm te leggen waar nog geen andere leidingen aanwezig zijn? Leg toch alle leidingen aan één zijde van het pad, de straat of de weg. Dan is er aan de andere zijde ruimte voor nieuwe aanplant.
Wil je bijzondere bomen beschermen? Ook dat kan in een omgevingsplan. De gemeente Apeldoorn beschermt bijzondere bomen via het bestemmingsplan. Ook leidingen moeten daardoor een minimale afstand hebben tot de boom. Een aanlegvergunningstelsel voorkomt schade aan de boom en het wortelstelsel.
3. Motiveer bewoners en ondernemers om mee te doen
Bewoners en ondernemers kunnen op hun erf bijdragen aan de bomenrijkdom van de gemeente. Motiveer ze! Misschien past niet op ieder erf een boom, maar ieder erf heeft mogelijkheden voor een groenere, meer biodiverse en mooiere gemeente. Inwoners motiveer je met bijvoorbeeld een digitale tool waarin allerlei mogelijkheden staan voor erfbeplanting en -inrichting. De gemeente Hollands Kroon heeft er inmiddels één in gebruik.
4. Ieder plan is een kans!
Ieder plan is een kans om doelen op het gebied van klimaat en biodiversiteit te bereiken. Vraag van initiatiefnemers (en van je eigen gemeente!), om daar aandacht aan te besteden. Geef in de omgevingsvisie aan waar initiatiefnemers op moeten letten als ze een vergunning aanvragen. Of maak hiervoor een handleiding, zoals de gemeente Westellingwerf. Heeft een initiatiefnemer plannen voor schaalvergroting in de agrarische sector? Dan toont de handleiding hoe je gebruik kan maken van bomen en planten bij de inrichting van het erf.
5. Plant de juiste soorten bomen
Voor de biodiversiteit is het belangrijk om boomsoorten te planten die al lang in Nederland voorkomen. Soorten die passen bij het gebied gedijen het beste en trekken veel meer insecten aan. Dit verschil is zeer groot. Een zomereik of wilg (al zeer lang voorkomende soorten in Nederland) trekken meer dan 420 verschillende insectensoorten. Terwijl de pas in de 19e eeuw geïntroduceerde Amerikaanse eik slechts 12 insectensoorten aantrekt. Welke soort boom je plant maakt dus heel veel uit voor de biodiversiteit!
Last but not least, het is ook belangrijk om verschillende boomsoorten naast elkaar te planten. Vroeger legden we lanen aan met één soort boom. Nu weten we dat juist variatie belangrijk is. Steeds meer gemeenten planten daarom verschillende soorten langs een weg. Dit vergroot de biodiversiteit en maakt dat bomenrijen minder gevoelig zijn voor ziekten en plagen.
Tegengaan van ontbossing, iedere boom telt mee!
Het tegengaan van ontbossing is een belangrijke stap voor vermindering van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. En dus voor de beperking van de opwarming van de aarde. Het ontbossingsprobleem lijkt iets van andere landen, maar ook in Nederland verdwijnen nog altijd veel bomen. Misschien ook wel in jouw eigen gemeente! Tijd dus voor goede voornemens! Alle bomen tellen mee in het oplossen van het ontbossingsprobleem.
Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem contact op met Mischa Teensma.
Foto bij artikel: Nanda Sluijsmans
