Met de gemeente Staphorst ontwikkelden we een stedenbouwkundig bouwplan en bestemmingsplan voor de nieuwbouw van ruim 80 woningen. Resultaat is een klimaat adaptief plan dat aansluit bij de historische dorpskern en het omliggende open landschap. Het daarna gemaakte bestemmingsplan stelden we op vanuit het sociale en integrale gedachtegoed van de gemeente Staphorst.
Participatie als basis
Al in 2013 maakte de gemeente Staphorst de eerste plannen voor nieuwbouw bij de kern Rouveen. Met het vaststellen van de omgevingsvisie voor de hele gemeente in 2018 kwam er ruimte voor de integrale aanpak van een woonuitbreiding bij deze kern. De vraag naar (koop)woningen is in deze regio zeer groot. Zo ontwikkelde zich in sneltreinvaart een plan waarbij de gemeente samen met de bewoners van het dorp, de toekomstige bewoners van het plan en diverse betrokken organisaties een plan ontwikkelden. Het stedenbouwkundig plan werd in januari 2022 vastgesteld.
“Zelf de handen uit de mouwen steken, dat is iets wat onze mensen goed past”
-Wethouder RO gemeente Staphorst, Lucas Mulder -
Er is altijd wat te kiezen: drie varianten
Ons bureau begon met dit plan door een ruimtelijke verkenning te maken. De cultuurhistorische waarden van de oude dorpskern, het landschap en de wensen van de bewoners vormden hiervoor de basis. Met de ruimtelijke verkenning werden vervolgens drie ontwerpvarianten ontwikkeld, die alle drie op verschillende manieren rekening hielden met bijzonderheden uit de verkenning. Bijvoorbeeld de ruimtelijke structuur van het open slagenlandschap (laagveenontginning), het aanwezige hoogteverschil, het beschermde dorpsgezicht van de Oude Rijksweg, de structuur van steden waarbij boerderijen achter elkaar zijn gebouwd, etc. In de verschillende varianten is ook rekening gehouden met milieukundige randvoorwaarden, bijvoorbeeld geluid van de school en sportveld, wegverkeerslawaai en de natuurwaarden van de boomsingel en houtstapels ten noorden van Oude Rijksweg 464B.
Analysekaart Rouveen-Zuid
Uitwerking van één stedenbouwkundige variant
De drie modellen zijn voorgelegd aan de provincie Overijssel, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en de direct omwonenden. Hier kwam een duidelijke voorkeur uit voor het tweede model ‘Het lange veld’. Dit model gaat uit van de inpassing van een brede, lange zichtlijn vanaf de Oude Rijksweg (beschermd dorpsgezicht). Ook is in dit model de kenmerkende structuur van het open slagenlandschap terug te zien door de richting van de wegen, de inpassing van sloten, greppels, boomsingels en bomenrijen. Belangrijk onderdeel van het ontwerp is de inpassing van een volledige kavellijn/sloot tussen de Oude Rijksweg en de Korte Kerkweg. Deze lijn loopt vanaf de bestaande boomsingel ten noorden van Oude Rijksweg 486B, via de middenas (zie profiel 3) en de sloot/nieuwe toegangsweg ten zuiden van de school. Deze maakt de verkavelingsstructuur (met hoekverdraaiingen) zichtbaar.
Tweede variant, het lange veld
Bestemmingsplan met sociale componenten
Ten tijde van het ontwerptraject is ook aandacht besteed aan een aantal sociale componenten. De woonwijk zal (ook) voor jonge gezinnen gerealiseerd worden. Ruimte voor ontmoeting, fietsen en wandelen zijn hierin belangrijke voorwaarden. Ook de realisatie van speelterreinen heeft een rol in het ontwerptraject gespeeld. Hierbij legden we een relatie met de gezondheid van de bewoners. Eveneens is gekeken naar sociale veiligheid. De speelterreinen, fiets- en wandelpaden zijn zoveel mogelijk in het zicht van de geplande woningen gesitueerd. Waar mogelijk zijn deze sociale componenten ook in de regels van het bestemmingsplan vertaald.
Inmiddels heeft het voorontwerp bestemmingsplan ter inzage gelegen en wordt de rest van de bestemmingsplanprocedure voorbereid.
Klimaatadaptatie en biodiversiteit
In het ontwerp hebben we aandacht besteed aan klimaatadaptatie. Bijvoorbeeld door in het plan de volgende elementen op te nemen:
- Om wateroverlast te voorkomen is bij de opstart van het ontwerptraject uitgebreid overleg geweest met het waterschap, zodat voldoende wateroppervlak en waterbuffers zijn opgenomen. Dit voorziet in waterberging bij hevige regenval en voldoende wateropslag om verdroging te voorkomen in warme droge perioden. Naast het verruimen van het bestaande slotenpatroon komen aan één zijde flauw hellende oevers. Daarnaast vergroten we een bestaande waterpartij. Zo maken we gebruik van het bestaande landschap.
- Het plan bevat veel groen, dit geeft verkoeling in de buurt en draagt daarmee bij aan het voorkomen van hittestress. Aan de randen van de wijk zijn groene zones opgenomen waarin struinpaden zijn ingepast.
- De flauw hellende oevers van de sloten en de grote partij vormen een leefgebied voor insecten en kleine waterdieren. Langs de sloten komen bomenrijen en is er ruimte voor struikgroepen. Hiermee creëren we verblijfsplekken voor vogels en vliegroutes voor vleermuizen.
- Aan de zijde van de Oude Rijksweg verlengen we een bestaande houtsingel met houtstapel om daarmee het leefgebied voor de (ter plaatse voorkomende) marterachtigen veilig testellen.
- Het inzaaien met een kruiden- en bloemenrijk grasmengsel biedt verder kansen voor het leefgebied voor insecten en vlinders.
- De gemeente stimuleert toekomstige bewoners om bouwkundige maatregelen te treffen om daarmee bij te dragen aan de biodiversiteit. Bijvoorbeeld de inpassing van vogelpannen of nestkasten voor vleermuizen. Verder is bij de oriëntatie van de woningen rekening gehouden met mogelijkheden voor zonne-energie. Tot slot is gasloos bouwen voor de nieuwe bewoners verplicht en is de BENG norm van toepassing.
Links
